Smart building : Wat is het ?

Op de 2019 editie van Batibouw was het een van dé centrale thema’s: smart building. Maar wat verstaan we precies onder dit begrip? En wanneer komt het van pas? Je ontdekt het in dit artikel!

Verzamelnaam

Smart building – letterlijk ‘slim bouwen’ – is een vlag die verschillende ladingen dekt. Het is een verzamelnaam voor tal van nieuwe bouwtechnieken, waarbij informatisering en efficiëntie voorop staan.

Daarnaast heeft smart building nog een tweede betekenis, namelijk die van ‘slim gebouw’. In die zin wordt het vaak verward met domotica. Toch is er een verschil tussen beide begrippen. Domotica maakt vooral gebruik van sensoren en controllers om bepaalde technieken in een woning aan te sturen. In een smart building gaat de automatisering nog een stuk verder: de woning verzamelt informatie, interpreteert die en reageert erop.

Een smart building:

• koppelt allerhande technieken en systemen aan elkaar.
• houdt verschillende parameters bij en kan statistieken presenteren.
• maakt gebruik van artificiële intelligentie (AI).
• verhoogt de veiligheid.

Het Building Information Model en co

Maar eerst even terug naar de eerste betekenis van smart building, die van de nieuwe bouwtechnieken. Een van de snel opkomende hulpmiddelen om complexe gebouwen efficiënter te realiseren heet BIM of het Building Information Model. Kort samengevat komt het erop neer dat alle partijen die bij het bouwproces betrokken zijn (opdrachtgever, architect, aannemer, installateurs, …) informatie uitwisselen via een digitaal model, dat voor iedereen makkelijk te consulteren is. Dat model bevat niet alleen de 3D-plannen van het bouwproject, met alle maten en materialen, maar ook technische verduidelijkingen, afspraken en zelfs budgetten. Door alle data centraal te beheren, worden misverstanden vermeden en kan er sneller en efficiënter gebouwd worden. Dat heeft bovendien een gunstige invloed op het budget: de faalkosten voor bouwprojecten die gebruikmaken van BIM liggen doorgaans een heel stuk lager.  

Andere nieuwe technieken die onder de noemer ‘smart building’ passen, zijn onder meer 3D-printing en 3D-scanning. Daarnaast kan nieuwe technologie ook helpen om op een duurzamere en meer energiezuinige manier te bouwen. In dat verband wordt er vaak gesproken over circulair bouwen: grondstoffen, producten en goederen slim (her)gebruiken om zo de ‘kringloop te sluiten’. Dat betekent onder meer dat gebouwen makkelijk opnieuw ontmanteld en gerecycleerd kunnen worden. Uiteraard vereist dit al speciale aandacht bij het ontwerp van het gebouw.

Smart building vs domotica

We geven je graag ook enkele concrete voorbeelden van de tweede betekenis van smart building, namelijk die van ‘slim gebouw’. Daar waar domotica vaak uit afzonderlijke systemen bestaat (zoals inbraakbeveiliging, verlichting, luchtbehandeling, klimaatbeheersing, …), laat een smart building installaties met elkaar communiceren. Daarvoor maakt het gebruik van een gebouwenbeheersysteem of GBS. Denk bijvoorbeeld aan een kantoorgebouw waar werknemers ruimtes kunnen reserveren. Intelligente software kan efficiënt lokalen aan gebruikers toewijzen en in geval van een ‘no show’ ook weer vrijgeven. Het is zelfs mogelijk om de koffiezetapparaten van de vergaderruimtes hierop af te stemmen!

Ook particuliere woningen kunnen smart buildings zijn. Denk bijvoorbeeld aan een huis waar ’s ochtends bij het verlaten van de slaapkamer automatisch de rolluiken naar boven gaan, de verwarming in de bad- en woonkamer aanfloept en er een Spotify-lijst met stemmige muziek begint te spelen. En, welja, je ochtendlijke kopje koffie kun je evengoed automatisch laten zetten!